اداره کل دامپزشکی استان تهران

مصرف خودسرانه قرص‌های مسکن خطرناک است! این جمله را بارها و بارها شنیده‌اید، اما کمتر کسی موقع بروز سردرد، کمردرد، دردهای مفصلی و... آن را جدی می‌گیرد. بد نیست بدانید مصرف قرص‌های مسکن مانند بروفن، دیکلوفناک و حتی آسپرین سطح مخاطی معده و لایه قلیایی آن را از بین می‌برد و نه‌تنها زمینه بروز زخم معده را فراهم می‌کند، بلکه با کاهش خونرسانی بافت مخاط معده احتمال خونریزی را افزایش می‌دهد. همچنین با مصرف این داروها قدرت ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده معده کم شده و احتمال آسیب‌های گوارشی بیشتر می‌شود.



مصرف قرص‌های مسکن بویژه برای افراد مسن خطرناک‌تر است. همچنین آنهایی که بیش از یک نوع مسکن مصرف می‌کنند بیشتر از دیگران در معرض آسیب‌های گوارشی قرار دارند. به عنوان مثال برخی بیماران مثلا افرادی که از بیماری‌های روماتیسمی رنج می برند، مجبور به استفاده از یک نوع قرص مسکن و همزمان کورتون هستند و به همین دلیل در معرض ابتلا به زخم معده قرار می‌گیرند. همچنین کسانی که به دلیل مشکلات قلبی داروهای ضدانعقاد خون استفاده می‌کنند و در برخی مواقع مجبور به استفاده از قرص مسکن حتی آسپیرین هستند احتمال بیشتری دارد که به زخم معده مبتلا ‌شوند. در عین حال کسانی که سابقه زخم معده یا اثنی‌عشر دارند هم باید در مصرف مسکن‌ها محتاط‌تر باشند چون ممکن است مشکل‌شان حادتر شود. بنابراین توصیه می‌شود کسانی که زخم معده دارند به هیچ عنوان بدون تجویز پزشک حتی در مواقع اضطراری از قرص‌های مسکن استفاده نکنند.



فراموش نکنید زخم‌هایی که بر اثر استفاده از قرص‌های مسکن ایجاد می‌شود با زخم‌هایی که بر اثر میکروب هلیکوباکتری پیلوری به وجود می‌آید تفاوت داشته و با درد همراه نیست. بارها اتفاق افتاده که بیماری آندوسکوپی شده و در معده‌اش زخم بزرگی مشاهده می‌شود، اما اظهار می‌کند که هیچ وقت دردی را احساس نکرده است. به عبارت دیگر تنها علامت بیرونی این زخم‌ها استفراغ خونی و مدفوع سیاه است.



بسیاری فکر می‌کنند قرص‌های مسکن و خوراکی باعث ایجاد ناراحتی‌های معده و خونریزی می‌شود، در حالی که شیاف‌های مسکن و آمپول‌ها هم این عوارض را ایجاد می‌کند. در واقع خونریزی معده به علت جذب سیستمیک داروها از طریق خون است و شیاف‌های مسکن هم از طریق خون جذب شده و موجب ایجاد زخم و خونریزی گوارشی و ناراحتی‌های معده می‌شود. با این حساب مصرف مسکن‌های تزریقی و مقعدی بدون تجویز پزشک بسیار خطرناک است.



اگر تشخیص پزشک، آلودگی بیمار به هلیکوباکتری باشد بلافاصله اقدامات لازم برای از بین بردن میکروب شروع می‌شود و متخصص گوارش، داروهای کم‌کننده اسید معده را تجویز می‌کند که بهترین زمان مصرفشان نیم ساعت قبل از صبحانه است در حالی که مسکن‌هایی مثل بروفن، دیکلوفناک، آسپرین و... که از سوی پزشک برای بیماران تجویز می‌شوند باید بین غذا مصرف شوند.



دکتر ناصر ابراهیمی دریانی/ فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد