سازمان دامپزشکی کشور

متن گفت‎وگو با مدیركل دامپزشكی استان تهران بدین شرح است :

بسمه تعالی

با سلام و احترام و تشكر از وقتی كه در اختیار حكیم مهر قرار دادید

1- لطفاً به اختصار خودتان را معرفی بفرمایید. (متولد چه سالی هستید؟ -چه سالی وارد دانشگاه شدید؟ - در چه مقطعی تحصیل كرده اید؟ - از كدام دانشگاه و چه سالی فارغ التحصیل شده اید؟)

محمد رضا حزبئی متولد سال 1342 و ورودی سال 67 دانشكده دامپزشكی دانشگاه تهران هستم و در سال 73 از دانشگاه فارغ التحصیل شدم.

2- از چه زمانی تاكنون این مسئولیت را به عهده دارید؟ و پیش از این كجا و در چه مسئولیتی مشغول خدمت بودید؟

از ابتدای سال 90 به سمت مدیر كل دامپزشكی استان تهران منصوب شدم قبل از آن به مدت 5/9 سال مدیر كل دامپزشكی خوزستان و 5/4سال مدیر كل دامپزشكی استان گیلان بودم و بیش ازیك سال مسئول امور استان ها و جانشین حوزه ریاست سازمان دامپزشكی را نیز عهده دار بودم.

3- با توجه به تغییر دولت، خواهشمند است چكیده اقدامات مهمی كه در زمان مدیریت شما در دولت دهم انجام شده بفرمایید.

از ابتدای سال 90 كه مسئولیت این اداره كل را عهده دار شدم مطالبه مردمی و همینطور مطالبه همه دستگاههای بالا دستی، اجرای طرح بسته بندی مرغ بود كه برای مدت 9 سال به دلایل مختلف اجرایی نشده بود كه به حمد ا... با كمك دست اندركاران بخش تولید موفق شدیم در مدتی كمتر از 4 ماه با اجرای یك مدیریت موفق به مرحله اجرا در آوریم و هیچگونه مشكلی در سطح بازار بوجود نیامد.

در حال حاضر نیز در حال اجرای نظامنامه های مدیریت كیفیت،آموزش مسئولین فنی و دست اندركاران و كارگران شاغل در بخش های مختلف تولید،فرآوری،كشتار گاهی،بسته بندی و عرضه هستیم تا انشاءا... سطح بهداشت مواد غذایی را ارتقاء ببخشیم.چرا كه آموزش عوامل دست اندر كار همراه با كنترل های مورد نیاز عامل اساسی در بهبود وضعیت بهداشتی مواد غذایی عرضه شده در بازار خواهد بود.

4- به نظر شما بزرگترین چالش در استانی كه مسئولیت دامپزشكی آن را بعهده دارید چیست؟ و چه برنامه ای برای رفع آن دارید؟

ما یك دستگاه نظارتی هستیم كه می بایستی تمام مواد غذایی تولید شده در مزرعه و فرآوری شده در واحد های واسط مثل كشتار گاهها و نیز بسته بندی و عرضه را كنترل كنیم همینطور در همه جاهایی كه مقادیر مصرف مواد خام دامی(شامل گوشت قرمز،گوشت مرغ،ماهی،تخم مرغ،عسل)قابل توجه می باشد مثل رستوران ها،چلوكبابی ها، هتل ها ،كترینگ ها و طباخی ها را كنترل كنیم و در این راستا بزرگترین مشكل ما كمبود نیروی انسانی است كه در بسیاری از موارد فعالیت های ما را تحت الشعاع قرار می دهد.

ما سعی داریم با استقرار نظامنامه های مدیریت كیفیت و همینطورHACCP و كنترل واحدها بر اساس این نظامنامه ها از طریق عقد تفاهم نامه با انجمن ها و اتحادیه ها و استفاده وسیع از نیرو های بخش خصوصی تا آنجا كه ممكن است این وضعیت را بهبود بخشیم.ولی در هر حال برای سطوح بالای ممیزی، نیروی بیشتری احتیاج داریم كه میبایستی توسط دولت آتی انشاءا... به آن توجه شود.

5- به نظر شما چگونه می توان مشكل اشتغال دامپزشكان و سایر رده های دامپزشكی را حل نمود؟

حقیقت امر این است كه تعداد فارغ التحصیلان این بخش بسیار بیش از نیاز بازار می باشد در حالی كه ارائه خدمات در بخش های دور افتاده برای بخش های خصوصی جذبه اقتصادی نداشته و باید بخش های دولتی ارائه خدمات نمایند. این امر نیز مستلزم افزایش كمی و كیفی نیرو های دولتی و یا افزایش اعتبار كافی برای عقد قرارداد با بخش  های خصوصی است تا بتوان به مناطق دور افتاده خدمات بیشتری ارائه نمود ولی در هر حال تعداد فارغ‎التحصیلان رشته های مختلف دامپزشكی زیادتر از حد نیاز در بخش خدمات است اما اگر عزیزان فارغ التحصیل بتوانند در جنبه های تجاری بخش وارد شوند هنوز فضای كار وجود دارد كه عمدتاً توسط نیرو های غیر متخصص پر شده است.

6- آیا با بسته بندی شیر خام موافق هستید؟

شیر خام هم اكنون نیز توسط برخی افراد به صورت سنتی عرضه می شود و هیچگونه ممانعت عملی با آن انجام نمی شود.از طرفی در تمام كشورها اصرار بر مصرف شیر به صورت پاستوریزه و استریلیزه هست كه عمدتاً به صورت تبلیغی و ترویجی شهروندان ترغیب به استفاده از شیرهای پاستوریزه و استریلیزه می شوند.لیكن تایید دستگاههای بهداشتی مبنی بر مصرف شیر خام به صورت گسترده آنهم به صورت بسته بندی شده منطقی نیست. بسیاری از كشور ها از نظر میزان آلودگی به بیماری های دامی تقریباً پاك هستند ولی باز هم پاستوریزاسیون و استریلیزاسیون توصیه می شود .تولید زیاد این ماده حیاتی در كشور و لزوم استفاده از راههای نگهداری و ماندگاری به صورت پاستوریزه و استریلیزه می طلبد كه به صورت رسمی نهادهای بهداشتی و تولیدی بر عرضه این فرآورده به صورت ذكر شده اهتمام ورزند و در دراز مدت مصرف شیر خام كاهش بیشتری یابد این امر عامل مهم در جلوگیری از انتقال بیماری هایی مثل بروسلوز و سل و ... می باشد و از نظر اقتصادی نیز فرآوری این ماده دارای ارزش افزوده است.

به نظر می رسد این موضوع قبل از آنكه دلیل بهداشتی داشته باشد بیشتر جنبه اقتصادی داشته كه در كشاكش بحث های قیمت شیر بین تولید كننده و كارخانجات و قیمت تمام شده بوجود آمده است برای این موضوع هم در جاهای مختلف دنیا راههای دیگری وجود دارد. مثل ایجاد كارخانجات شیر توسط اتحادیه های دامداران و یا ایجاد واحد های كوچك پاستوریزاسیون در دامداریها ولی در هیچ جای دنیا مصرف شیر خام به صورت آنهم بسته بندی شده به عنوان یك روند تجاری مطرح نمی شود.چه از نظر بهداشتی و چه از نظر اقتصادی عرضه شیر خام(بدون پاستوریزاسیون) با برنامه های ریشه كنی بیماری های مثل سل و بروسلوز منافات دارد و باعث عقیم ماندن این طرح ها می شود.

7- هر آنچه كه در نظر دارید و برای بینندگان حكیم مهر مفید می دانید مطرح بفرمایید(بخصوص اگر در سوالات بالا نبود و مایلید درباره آن توضیح دهید.)

همانطور كه قبلاً گفتم مشكل اصلی تعداد زیاد فارغ التحصیلان و حضور این عزیزان در بخش خدمات دامپزشكی است. اكثراً وضعیت دامپزشكی را با آزمایشگاههای بهداشت و درمان مقایسه می كنند.

شما میدانید كه در بهداشت و درمان آزمایشگاههای دولتی در كنار آزمایشگاههای خصوصی فعالیت میكنند و لذا درخواست برای تعطیلی آزمایشگاههای دولتی منطقی به نظر نمی‎رسد.(ضمناً دامپزشكی متولی صدور پروانه فعالیت آزمایشگاهها می باشد و برای این منظور داشتن دانش فنی برای كنترل فعالیت آنها ضروری است)

مطلب دیگر اینكه آزمایشگاهها به عنوان بخش های پاراكلینكی می بایستی در خدمت بخش های كلینیكی باشند و مورد استفاده قرار گیرند كه این همكاری بین دو بخش كلینكی و پارا‎كلینكی كه هر دو بخش خصوصی هستند كم هست.

مطلب دیگر اینكه تعرفه های بخش دامپزشكی رشد زیادی ندارد و از طرفی افزایش تعرفه ها از آنجایی كه مستقیماً بر بخش تولید می تواند متاثر باشد می بایستی با دقت خاص صورت گیرد.

اما در نگاهی دیگر میتوان دید كه وظائف سازمان دامپزشكی به مقادیر زیادی در حد 100% واگذارشده است. مثلاً درمان100%،مایه كوبی قریب به 80%،دارو100% و در بحث های آزمایشگاهی تقریباً 50%كار توسط بخش های خصوصی انجام می گیرد و فقط موضوعات حاكمیتی را آزمایشگاههای دولتی انجام می دهند.

ما 35 آزمایشگاه در سطح استان تهران داریم كه از حیث تعداد نمونه های انجام شده دراین آزمایشگاه تقریباً 50% آزمایشگاههای دولتی فعالیت میكنند حال اگر بقیه موارد را از نظر ریالی به آزمایشگاههای موجود تقسیم كنیم نمی تواند حتی به مقدار كم وضعیت آزمایشگاهها را از نظر اقتصادی بهبود بخشد.برای آزمایش های حاكمیتی نمی توان به راحتی تعرفه هارا بالا برد.

با تشكر از پاسخگویی به سوالات حكیم مهر، سخن پایانی شما؟

در حال حاضر با توجه به گسترش بخش خصوصی و لزوم استفاده از همكاری عزیزان و نیز ایجاد یك اشتغال حداكثری ضرورت دارد ساختار دامپزشكی ایران(خصوص و دولتی و حتی آموزشی و تحقیقاتی)مورد یك بررسی علمی و همه جانبه قرار گیرد و با تعین اهداف جدید و تعیین استراتژیها مهندسی جدیدی برای این ساختار در كشور بوجود آورد. نه اینكه هر از چند گاهی بخشی از وظائف دامپزشكی دولتی را حذف و به بخش دیگری واگذار كرد. این بی برنامگی می تواند در نهایت برای همه بخش دامپزشكی وضعیت نامناسبی را فراهم آورد و موجبات نارضایتی بهره برداران و آحاد جامعه و نیز صدمات اقتصادی دیگری شود.