سازمان دامپزشکی کشور

بیش ازیك قرن اززمانی كه لوئی پاستوركودك نه ساله ای را ازهاری نجات داد می گذرد وازآن به بعد بیماریهای مشترك یا زئونوزفصل جدیدی رادرتقسیم بندی بیماریها درعلم طب ودامپزشكی ایجادكرد.

اهمیت این بخش ازبیماریها به دنبال اتفاقات وهمه گیریهایی كه درجهان اتفاق افتاد بیش ازپیش مشخص گردید. به علاوه شناسایی بیماریهای بازپدید ونو پدید كه درسه دهه اخیربیش ازسی بیماری بازپدید ونو پدید   راشناسایی می كنیم.

بیماریهائی كه هركدام درهنگام وقوع معظلی جهانی را به وجود آوردند؛ به طورمثال:

جنون گاوی درسال 1986

تب هموراژیك درسال 1991

آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان 1997 و2003

سارس درسال 2003

نگاهی به تاریخ وقوع بیماریها همزمان با 4 برابرشدن جمعیت جهان درقرن گذشته نكاتی را به ذهن متبادر می نماید؛ اولا افزایش جمعیت نیازبه غذا راافزایش داده است. این نیازجابجایی مواد غذایی راگسترش داده است؛ ثانیا این افزایش جمعیت باعث جابجایی جمعیت های انسانی شده است كه با توجه به وسایل حمل ونقل ، سرعت سرسام آوری به خود گرفته است .

 افزایش جمعیت نیازبه افزایش تولید دام درمحیطهای بسته رافراهم نموده است.

تمام موارد مذكوراحتمال بروزبیماری ورشدوتزایدپاتوژنها وجابجایی سریع آنها ازیك نقطه دركره زمین به نقطه دیگر درسریعترین زمان ممكن را فراهم نموده است.

 برای بیان بهتر موضوع مثال می زنیم: ایالات متحد آمریكا كه ازمراقبت های بهداشتی ویژه ای برخورداراست درسال 2003 به طورهمزمان سه بیماری عفونی مختلف(سارس- ویروس نیل غربی-آبله میمونی) راتجربه كرد؛ درحالی كه قبل ازآن هیچ یك ازاین بیماریها درآن كشورنبودوهمچنین آنفولانزای فوق حاد پرندگان هم مثال دیگری است كه تقریبا تمام جهان را درمعرض خطرقرارداده بود وبرخی متخصصین براین باورند كه احتمال بروزیك همه گیری شدید جهانی دیگری درراه است ؛ اگررعایت كنترلها وپیشگیریها نشود.

بیماریهای مشترك در دو جنبه اقتصادی وبهداشت عمومی ازاهمیت ویژه ای برخودارند. درسه دهه اخیربسیاری ازبیماریهای عفونی جدید شایع شده كه بسیاری ازآنها زئونوزمی باشند.برخی برای بار اول اتفاق افتاده وبرخی با چهره جدیدی نمایان شده اند. ویروس آنفلوانزا طی 10 تا 12 سال تغییرات ژنتیكی درخود ایجاد كرده است كه دراین تغییرات درسال 1918 میلادی وگسترش جهانی آن 500 هزار مورد مرگ مشكوك را درایالات متحده و20 میلیون نفر درسراسر جهان راباعث شد.

1709 عامل بیماری زا توسط WHOدرانسان شناسایی شد كه 832 مورد یعنی 49 درصد آن زئونوز هستند ونیزازمیان 156 بیماری نوپدید وبازپدید 114 عامل یعنی 74% زئونوزهستند وافزایش این تعداد دردهه های اخیرتهدیدی جدی برای سلامت عمومی درجوامع بشری است. وقوع این بیماریها واتفاقات بوجود آمده ضرورت فعالیت مشترك فی مابین پزشكان ودامپزشكان یا به عبارت دیگر بین وزارت بهداشت ودرمان وسازمان دامپزشكی كشور را نمایان می سازد.

گرچه با وجود كمیته ها وكارگروههای فی مابین ،  انجام همكاریهای مدنظر درزمینه تبادل اطلاعات؛ اقدامات مشترك پیش گیرانه وتحقیقات صورت می گیرد وتا كنون توفیقات خوبی داشته ایم ولی كنترل ویا ریشه كنی این بیماریها مساعدت وهمكاری سایر دستگاهها ووزارت خانه ها وتوجه جدی دولت ها رابیش ازپیش می طلبد.                         

مختصرا اگر در زمینه انتقال بیماریها توضیح بدهیم.

1-تماس بین انسان وحیواناتی كه به عنوان منبع  تغذیه مورد استفده قرارمیگیرند. دامپروران-دامپزشكان ؛ كاركنان دامداریها ، كشتارگاهها، صنایع مواد غذایی؛ كاركنان آزمایشگاهها وتمام مصرف كنندگان غذاها با منشا دامی می توانند درمعرض خطرباشند.

2- تماس با حیوانات كه دست آموز و در منازل نگهداری می شوند. افراد خانواده بویژه كودكان ؛ شاغلین حرفه دامپزشكی ، واسطه های خرید وفروش حیوانات بیشتر درمعرض خطرهستند.

3- تماس بین انسان وحیوانات وحشی: كاركنان محیط زیست، شكارچیان؛ صیادان، كاركنان باغ وحش ، كارگران نواحی جنگلی وكوهستانی افرادی هستند كه بیشتر درمعرض خطرند.

برخی عوامل هم دراشاعه بیماریهای مشترك موثرند:

-        مسافرت وتجارت بین الملل.

-        تراكم جمعیت، رشد وافزایش شهرنشینی.

-        نقل وانتقال جمعیت دراثرجنگها وقحطی.

-        جهانی شدن ذخایرغذایی ومتمركز شدن فرآوری مواد غذایی

-        تغییر درفاكتورهای موثر در اپیدمیولوژی بیماریهای منتقله بوسیله مواد غذایی

-        مصرف روبه افزایش داروهای ضد میكروبی وحشره كش ها با نتیجه ظهور مقاومت.

-        تغییرات جوی جهانی( دگرگونی اكوسیستم)

-        اختلال در اقدامات بهداشت عمومی.

-        بیو تروریسم.

برای هركدام ازاین خطرات سازمانهای مختلف منطقه ای وبین المللی ونیز سازمانهای كشوری دستورالعملها ومراقبتهای ویژه ای را تدوین و به مرحله اجرا می گذارند.

ولی به طوركلی نحوه پیشگیری وكنترل بیماریهای مشترك عبارت است از:

-        شناسایی عفونتهای زئونوتیك ومخازن جدید میكرو ارگانیسمها.

-        بررسی همه جانبه باحمایت ازكارشناسان علمی وآزمایشگاههای پیشرفته مجهزبه تكنولوژِی بیولوژی مولكولی وایمنی شناسی به همراه بررسی های اپیدمیولوژی.

-        همكاری كامل بین بخشی خصوصا بین تشكیلات بهداشت ودرمان و دامپزشكی.

-        همكاری های بین المللی وملی.

-        تحقیقات كاربردی واپیدمیولوژیك.

-        آموزش عمومی وتخصصی.

به هر حال امیداوریم با تلاش ومساعدت همه دست اندركاران مبارزه با بیماریهای مشترك بتوانیم باكنترل وریشه كنی این بیماریها وتولید غذای سالم كه نتیجه آن سلامت آحاد جامعه ورشد وتعالی بیش ازپیش كشورعزیزمان را درپی خواهد داشت. رضایت مردم خوب وعزیزمان را فراهم آوریم.