ویژه نامه عید غدیر خم
غدیر، تنها رخداد تاریخی یا گذرگاه جغرافیایی نیست، یک سرفصل اعتقادی است که منشا درون مایه همه طاعت ها ست. رسالت همه پیامبران در آن مفهوم می یابد، همه رشدها و تعالی ها از آن آغاز می شود. شناخت غدیر، از بنیادی ترین شناخت های اعتقادی است. غدیر، عید آزادگان است. اعمال ویژه ای در این روز وارد شده است.
الحمدلله الذی جعلنا من المتمسکین بولایة امیرالمومنین علی بن ابیطالب و الائمة المعصومین علیهما السلام
در غدیر چه گذشت؟
واپسین ماه های عمر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله، همانند ابر رحمت از روی سر مردم آن روز می گذشت. آن بزرگوار همراه هزاران میهمان دیگر خانه خدا، که از ضیافت رسمی حضرت حق برمی گشتند، به نزدیکی سرزمین «جحفه » رسید. در آخرین محدوده میقات، جبرئیل بر آن حضرت نازل شد و اولین پیام رسالت بعد از توحید را، که اهمیتش به اندازه 23 سال رسالت بود، بر پیامبر صلی الله علیه و آله، ابلاغ کرد تا او بری آخرین بار پیام ولایت را بازگوید و حجت را بر مردم آن روز و نسل های آینده تمام کند. از اینرو در آن جمعه مبارک در سه منزلی میقات جحفه فرمان تجمع حاجیان از بیت برگشته را صادر کرد. بلال اذان نماز را شروع نمود و پیامبر خدا صلی الله علیه و آله، کلام وحی نازل شده بر خویش را چنین زمزمه کرد:
یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته، و الله یعصمک من الناس ان الله لا یهدی القوم الکافرین.
ای پیامبر آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده کاملا به مردم برسان؛ اگر آن را [به جهاتی مانند تقیه و ...] ابلاغ نکنی، رسالت خداوند را انجام نداده ا ی. خداوند تو را از جمیع خطرات [احتمالی] نگاه می دارد و خداوند جمعیت کافران [لجوج] را هدایت نمی کند.
خطبه غدیر
پس از اجتماع مردم، درست کردن جایگاهی از جهاز شتران برای پیامبر گرامی اسلام و برگزار شدن نماز ظهر به جماعت، رسول خدا صلی الله علیه و آله در برابر آنان ایستاد، ولی ایستادنش هیات خاصی داشت؛ زیرا می خواست وحی را ابلاغ کند و در آخرین حج خود به آنان بگوید که، خلا وجودی رسالت را امامت پر خواهد کرد، وصیت جایگزین آن خواهد شد و زمین از حجت خالی نخواهد بود. شما در پناه زعامت وصی من به سعادت همیشگی خواهید رسید. او پرچمدار دینی، سیاسی، اجتماعی و الهی شما خواهد بود و شما را به ساحل نجات خواهد رساند.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله، به خاطر حساسیت و موضع گیری های بعضی از افراد در برابر اعلان وصیت علی بن ابی طالب(ع) آن را برای مدتی پنهان داشته، و ابلاغش را به تاخیر انداخته بود. حال تصمیم داشت این امر عظیم و پر برکت را اعلام کند. بنا براین سکوت مردم را شکست و سخنانش را چنین آغاز کرد:
ایها الناس انی قد نبانی اللطیف الخبیر...
ای مردم، بخشنده نعمت ها و آگاه به دقایق خلقت به من خبر داد که هر پیامبری نصف پیامبر قبلی خویش عمر کرده است و من گمان دارم که بزودی باید دعوت خدای را اجابت کنم. همانا من و شما همگی مسؤولیم؛ آیا من رسالتم را به شما نرسانده ام؟!
متن کامل خطبه غدیر خم با ترجمه فارسی
مهدی علیه السلام در آیینه خطبه غدیر
پیام غدیر
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله، فرمود: آیا شما بر اینکه خداوند تنها معبودی است، جز او معبودی نیست، محمد بنده و پیامبر اوست و بهشت و دوزخ و برانگیخته شدن بعد از مرگ امری حتمی است،شهادت ندادید؟
همگی در جواب گفتند: آنچه را فرمودی مورد گواهی و اقرار ما است.
بعد فرمود: بارالها، خود بر تصدیق اینان گواه باش.
سپس چنین ادامه داد: ای مردم، خداوند ولی و سرپرست و اختیاردار من است و من بر شما و همه مؤمنان ولایت دارم. آگاه باشید، هر کسی که من ولی او بودم، علی ابن ابیطالب[علیه السلام] مولای او خواهد بود. پروردگارا، هر کس او را دوست دارد، دوست بدار و هر کس با وی دشمنی کند، دشمن بدار.
کمال دین در جمال ولایت / عید غدیر
غدیر از نگاه اهل بیت علیهم السلام
اهل بیت پیامبر و امامان بر حق شیعه، که نگاهبان اسلام حقیقی بودند و سعی داشتند آن را از خطرات دور سازند، از هر فرصتی بهره بردند تا غدیر را زنده بدارند و آن خاطره گرامی و به یاد ماندنی را مطرح کنند; زیرا در تابش آفتاب غدیر اهداف والای پیامبر جامه عمل می پوشد و برای فتنه انگیزی کج اندیشان فرصت باقی نماند.
نگاهی گذرا به سیره فاطمه و امیرمؤمنان علیهما السلام و دیگر امامان راستین شیعه ما را با اهمیت واقعه غدیر و نقش عظیم و سرنوشت ساز آن هدایت و نیکبختی بشر آشنا می سازد.
شبهات غدیر و پاسخها
شبهاتی در خصوص رخداد عظیم غدیر مطرح می شود، در مقال وضوح و روشنی آن واقعه و تواتری که در تاریخ اسلام دارد، فقط جنبه توجیهی دارد و از آنجا سرچشمه می گیرد که چون برخی نتوانسته اند حقیقت غدیر را بپذیرند، ابعاد گوناگون آن را توجیه کرده اند تا از عظمت آن بکاهند. (آیت الله حسین مظاهری)
نقد دیدگاه های اهل سنّت درباره حدیث غدیر
غدیر خم و سقیفه بنی ساعده (مشابهات، مفروضات و استنادات)
آداب غدیر
در فرهنگ غنی اسلامی، عید غدیر از ویژگی خاصی برخوردار است و از ایام الله شمرده شده است. در این روز، نعمت ولایت بر بشریت ارزانی داشته شد. بنابراین، به میمنت این روز فرخنده و مبارک، دستور عبادات و انجام مراسم مخصوص از ناحیه معصومین علیهم السلام صادر شده است.
در اینجا یکی از برنامه هایی را که توسط حضرت رضا علیه السلام اجرا شده است، بیان می کنیم:
«فیاض بن محمد گفته است: در سال 256 ه.ق. در روز غدیر خدمت امام رضا علیه السلام رسیدم. جمعی از خواص شیعیان منزل آقا بودند. حضرت آنان را برای افطار نگه داشت. سپس دستور داد تا غذا، گندم، صِلِه (پول)، لباس، کفش و حتی انگشتر برای خانواده های آنان ببرند. با ارسال هدیه و کادو شادی را به خانه های آنها برد و اوضاع و احوال آنان را تغییر داد و با این بذل و بخششها، آنها را خوشحال کرد تا آنان وسائل کهنه را کنار بگذارند و یادآوری کرد که اینها به میمنت فرا رسیدن روز غدیر است.»
غدیر در شعر و ادب
جلوه گر شد بار دیگر طور سینا در غدیر
ریخت از خمّ ولایت، می به مینا در غدیر
می تراوید از دل صحرای سوزان بوی عشق
موج می زد عطر انفاس مسیحا در غدیر
چتر زرّین آفتاب آورد و ماه از آسمان
نقره می پاشید بر دامان صحرا در غدیر
رودها با یکدگر پیوست، کم کم سیل شد
«موج می زد سیل مردم مثل دریا در غدیر»
هدیه جبریل بود «اَلیوم اکمَلْتُ لکم»
وحی آمد در مبارک بادِ مولی در غدیر
با وجود فیض «اَتْمَمتُ عَلَیکم نعمتی»
از نزول وحی غوغا بود، غوغا در غدیر
بر سر دست نبی هرکس علی را دید گفت:
آفتاب و ماه زیبا بود، زیبا در غدیر
دانشنامه های مرتبط
دانشنامه امیرالمؤمنین امام علی (ع)
نظر دهید