اداره کل دامپزشکی استان تهران

آخرین شنبه آوریل هرسال بنام روز جهانی دامپزشکی نامگذاری شده است،شاید یکی ازمشاغلی که عموم مردم اطلاعات کمی ازآن دارند، حرفه دامپزشکی باشد.بیشترمردم از دامپزشکی تنها جنبه درمان بیماریهای دام به طورخاص ویا حیوانات بطورعام را در نظردارند ولیکن امروزه نقش دامپزشکی دربهداشت عمومی جامعه که ازآن به VPH(veterinary public health) یاد می کنند، اگرنگوئیم بهتراز درمان بیماریهای دامی نیست کمترازآن هم نمی تواند باشد.

شعارسازمان جهانی بهداشت برای سال 2014  عبارت است از( رفاه حیوانات )



به اعلام سازمان های متولی بهداشت، قریب به 60 درصد عوامل عفونی شناخته شده انسان،منشاء از حیوانات (اهلی، وحشی) داشته وبیش از 75 درصد از عوامل بیماریهای نوپدید انسانی و80 درصد از پاتوژن های بیماریزائی که در بیوتروریسم بکارمی رود، منشاء دامی دارد.ازطرف دیگر واضح ومبرهن است که قسمت قابل توجهی از غذای روزانه انسانها رژیم پروتئینی حاوی گوشت،شیر، تخم مرغ وامثالهم بوده ونواقص کمی وکیفی آنها می تواند مشکل حادی برای سلامت آحاد جامعه بوجود آورد.

آخرین ارزیابی ها نشان می دهد که تولید جهانی غذای با منشاء دامی با بیش از20 درصد کاهش ناشی ازبیماریهای دام تهدید می شود وبنابراین شاهدی براین مدعا هست که عوامل بیماریهای مربوط به دام حتی اگرقابل انتقال به انسان هم نباشد، می تواند به دلیل کمبود در مواد غذایی مورد نیازانسان، تهدید کننده بهداشت عمومی جامعه باشد.

دامپزشکی به عنوان یکی از مشاغل مهم جامعه، 3 هدف عمده را دنبال می کند:

الف- باکمک به حفظ وارتقاء بهداشت عمومی جامعه از طریق نظارت وکنترل برجریان تولید،فراوری،حمل ونقل ، نگهداری وعرضه فراورده های خام دامی ازقبیل گوشت قرمز، گوشت سفید، تخم مرغ ، شیر، آلایش خوراکی ومحصولات وابسته دامی، رسالت مهمی درجلوگیری از انتشاربیماریهای خطرناک انسانی ازقبیل مسمومیت های سالمونلوزیس،کمپیلو باکتریوزیس ، آلودگی های ناشی از ایکلی ویا ابتلا به آلودگیهای انگلی مانند کیست هیداتیک وانگل های گوارشی داشته وبه عنوان خاکریز اول مبارزه با بیماریهای آزاردهنده انسان ازدرد وآلام وارده به جامعه بشری بکاهد.آمارمربوط به مراجعه بیماران مبتلا به آلودگیهای میکروبی غذا زاد(food born) علیرغم عدم ثبت گزارش موارد بسیاردیگرخود گواه براین مدعاست وچنانچه هزینه های هنگفت درمان وبستری شدن افراد به عنوان خسارت مستقیم وازکارافتادگی وخانه نشینی افراد به عنوان خسارات غیرمستقیم محاسبه گردد پی به اهمیت ونقش دامپزشکی دربهداشت واقتصاد کشور خواهیم برد.

ب-پیشگیری از ابتلاء افراد به بیماریهای مشترک بین انسان وحیوان یکی دیگر ازماموریتهای خطیردامپزشکی می باشد.صدها نوع بیماری مشترک یا قابل انتقال از دام به حیوان شناخته شده است که دام ها می توانند به عنوان منبع ذخیره یا پایگاه استقرارعوامل این بیماریها  این بیمارها واقع شوند واز طرق  مختلف این بیماریها را به انسان منتقل نموده وسلامت انسانها را تهدید کنند.بیماریهای خطرناکی همچون سل، تب مالت، هاری ، جنون گاوی، مشمشه، کیست هیداتیک، آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، تولارمی و.... چنانچه درجمعیت دامی مهارنشوند خود می تواند باعث بروز اپیدمی های وحشتناک درجامعه انسانی گشته وسبب تلفات وخسارات هنگفت اقتصادی بشوند.درصورت ابتلای فرد به بیماری تب مالت که از راه مصرف فراورده های دامی آلوده نظیرشیرومحصولات لبنی به انسان منتقل می شود،علاوه براینکه به مدت قریب به یکماه تحت درمان انواع آنتی بیوتیک های مختلف قرارمی گیرد شاید تا آخرعمرخود حامل این میکروب باشد ودرمواقع تضعیف سیستم ایمنی بدن ابتلای مجدد بیماری را داشته باشد.

دنیای امروز به دلیل درهم پیچیده شدن روابط انسانی ونزدیک تر شدن جوامع مختلف به یکدیگراز طریق مسافرت های پی درپی وتبادلات حجیم کالاهای مصرفی بین کشورها بیش از گذشته درمعرض تهدیدات بیماریهای عفونی واگیرمی باشد لذا مفهوم یک جهان ، یک بهداشت کاملا قابل درک وپذیرفتنی است.حال سوال این است با کدام نیرو وتوان انحصاری قادربه دفع این خطرات می باشیم؟  آیا صرف هزینه ها وآموزش کادربیمارستانی درشرایط دشواراقتصادی به تنهایی برای نگهبانی ازسلامت جامعه کفایت می نماید؟ پاسخ مطمئنا منفی است وعدم توجه به حلقه های پیشین بهداشت(درجمعیت حیوانی) غفلتی است جبران ناپذیر.

ج- نگهداری وحراست از سرمایه های دامی کشورکه منبع زایا وبا ارزشی افزوده برای اقتصاد کشورمی باشد یک تکلیف قانونی وماموریت حساس برای دامپزشکی می باشد.مجموعه خدوم کارکنان دامپزشکی ازسال 1304 که موسسه دفع آفات وحفظ صحی حیوانات تشکیل شده است همواره درسخت ترین شرایط اقتصادی وشغلی با مراجعه به دورترین نقاط کشورنسبت به کنترل و واکسیناسیون دام های روستائیان وکشاورزان اهتمام داشته است.وجود بیماری طاعون گاوی که کشتارعظیمی ازجمعیت گاو وگاومیش کشور را داشته  وخود منشا تدوین وتصویب قانون تشکیل سازمان دامپزشکی کشور بوده است، امروزه با سعی وتلاش بی نظیرپرسنل دامپزشکی ریشه کن شده وبه تاریخ پیوسته است.حذف ویا کاهش شدید کانون های بیماری دامی خطرناکی مانند آبله، آنتروتوکسمی ، شاربن، قانقاریا وده ها بیماری دیگرحاصل زحمات وکوشش  دست اندرکاران دامپزشکی کشور می باشد.

امید است با شناخت هرچه بیشترنقش واهمیت دامپزشکی درجامعه وبه همین نسبت توجه به نیازها وکمبودهای سازمان دامپزشکی، شاهد روزی باشیم که یافتن یک بیماری به عنوان یک فرصت برای مطالعه آن شناخته شود.