تشریح نحوه فعالیت اکیپ جمع‌آوری سگ‌های بی‌سرپرست در شهر تهران
سال‌هاست که مساله جمع‌آوری و کنترل سگ‌های ولگرد یکی از موضوعات بحث برانگیز شهرهای بزرگی چون تهران است. تا همین چند سال قبل کشتن با اسلحه گرم، تنها شیوه کنترل این حیوانات بود ولی از حدود سه سال قبل، شرکت ساماندهی مشاغل شهرداری تهران با تغییر جهتی در برنامه‌های خود، به فکر افتاد تا سگ‌ها را جمع‌آوری کند و بعد از عقیم کردن، آنها را به افرادی که به دنبال سگ‌های نگهبان می‌گردند، بسپارد. امروز این تیم، با ماشین‌ها و تجهیزات مجهز اکیپی حرفه‌ای هستند که در حاشیه شهر تهران به جمع‌آوری سگ‌ها مشغولند.
نکته حائز اهمیت و جالب در تیم یاد شده این است که ٢٣ نفر عضو این اکیپ که بخشی از واحد کنترل حیوانات شهری بودند، از بین افرادی انتخاب شده‌اند که قبلاً معتاد بوده‌اند و موفق به ترک اعتیاد شده‌اند.
نکته حائز اهمیت و جالب در تیم یاد شده این است که ٢٣ نفر عضو این اکیپ که بخشی از واحد کنترل حیوانات شهری بودند، از بین افرادی انتخاب شده‌اند که قبلاً معتاد بوده‌اند و موفق به ترک اعتیاد شده‌اند.
به همین بهانه و در یکی از روزهایی که این اکیپ مانوری را برگزار کرده بودند، گفت‌وگویی انجام داده‌ایم با «اردوان پورمحمدی» مدیر کنترل حوزه حیوانات شهری شهرداری تهران و «دکتر نادر کرمی» دکتر دامپزشک این واحد.
بحث جمع‌آوری سگ‌های ولگرد تهران، یکی از موضوعات حساسیت برانگیز پایتخت است. شایع شده بود که شهرداری سگ‌هایی را با اسلحه می‌کشد. واقعاً شما چطور سگ‌ها را جمع‌آوری می‌کنید و بعد از آن سرنوشت این سگ‌ها چه خواهد شد؟
پورمحمدی: من نمی‌دانم این شایعات که گفته می‌شود ما برای جمع‌آوری سگ‌ها، آنها را با اسلحه می‌کشیم از کجا نشأت می‌گیرد، ولی اینجا قاطعانه اعلام می‌کنم که ما به هیچ عنوان، در مرحله اول، سگی را نمی‌کشیم. بله از اسلحه استفاده می‌کنیم ولی اسلحه مخصوص بی‌هوشی نه اسلحه شکاری و جنگی!
بحث جمع‌آوری سگ‌های ولگرد تهران، یکی از موضوعات حساسیت برانگیز پایتخت است. شایع شده بود که شهرداری سگ‌هایی را با اسلحه می‌کشد. واقعاً شما چطور سگ‌ها را جمع‌آوری می‌کنید و بعد از آن سرنوشت این سگ‌ها چه خواهد شد؟
پورمحمدی: من نمی‌دانم این شایعات که گفته می‌شود ما برای جمع‌آوری سگ‌ها، آنها را با اسلحه می‌کشیم از کجا نشأت می‌گیرد، ولی اینجا قاطعانه اعلام می‌کنم که ما به هیچ عنوان، در مرحله اول، سگی را نمی‌کشیم. بله از اسلحه استفاده می‌کنیم ولی اسلحه مخصوص بی‌هوشی نه اسلحه شکاری و جنگی!
برخلاف تصور عامه، ما برای جمع‌آوری سگ‌ها تجهیزات و برنامه واقعاً ویژه‌ای داریم. مثلا وانت‌های ویژه‌ای طراحی کرده‌ایم که فقط مخصوص جمع‌آوری سگ‌ها هستند. این وانت‌های L٩٠ جای سرپوشیده برای نگهداری سگ دارند و با آرم و کد مشخص مشغول به کار هستند. این ١٠ خودرو در کنار اسلحه‌های بی‌هوشی و بلو پایپ (اسلحه سرد سنتی پرتاب دارت) از جمله تجهیزاتی است که همکاران ما در بخش مبارزه با جانوران موذی از آن استفاده می‌کنند.
این ١٠ خودرو چطور تمام مناطق تهران را پوشش می‌دهند ؟
پورمحمدی: اصولاً سگ‌های ولگرد، در مناطق حاشیه‌ای و حریم تهران وجود دارند.
وقتی سگی را می‌بینید، چطور آن را شکار می‌کنید؟
پورمحمدی: در هر ماشین دو نفر از اعضای تیم جمع‌آوری سگ‌ها وجود دارند که هر دو می‌توانند با بلوپایپ یا اسلحه بی‌هوشی شلیک کنند. وقتی همکاران ما سگی را می‌بینند، با تجربه‌ای که دارند از یک فاصله مشخص ٣٠-٤٠ متری به آن، ماده بی‌هوشی را شلیک می‌کنند. بعد از اصابت سرنگ بی‌هوشی، حدود یک دقیقه طول می‌کشد تا سگ بی‌هوش شود. بعد از اینکه سگ پس از طی چند صد متر به زمین می‌افتد همکاران ما با احتیاط کامل به آن نزدیک می‌شوند و سگ را به درون وانت حمل می‌کنند و به محل‌هایی که برای نگهداری آنها در نظر گرفته شده منتقل می‌شوند.
و بعد چه سرنوشتی در انتظار این سگ‌هاست؟
پورمحمدی: بعد از انتقال به مراکزی که برای آنها در نظر گرفته شده، ابتدا معاینه می‌شوند تا ببینند کدام یک سالم‌اند و کدام‌یک به انواع بیماری‌های رایج بین سگ‌ها مبتلا هستند. بعد از جدا شدن سگ‌های سالم از سگ‌های بیمار، اگر پزشک گروه تشخیص دهد که بیماری سگ خطرناک یا قابل انتقال و مسری یا لاعلاج است، به شیوه مرگ با ترحم، آن را می‌کشند و اگر غیر از این باشد، عقیم می‌شود و برایش شناسنامه‌ای تهیه می‌شود و به کسانی که به دنبال سگ‌های نگهبان می‌گردند، واگذار می‌شوند.
به این سگ‌ها آموزش هم می‌دهید؟
پورمحمدی: خیر. آموزش آنها با خود مالک جدیدشان خواهد بود. ما فقط یک مرکز نگهداری موقت هستیم.
یعنی این سگ‌ها اینقدر طرفدار دارند؟
پورمحمدی: بله. بسیاری از مالکین باغ‌ها و کارگاه‌های صنعتی یا کارخانه‌ها و... مایلند که در کنار نگهبان‌هایی که دارند، از سگ‌ها نیز کمک بگیرند. البته از آنها تعهد می‌گیریم که باید سگ را برای معاینه به مراکز معتبر دامپزشکی ببرند و حتی اگر از آنها راضی نبودند و آنها را نخواستند می‌توانند دوباره آنها را به ما تحویل دهند.
بگذارید سوالی هم از آقای دکتر کرمی بکنیم. آقای دکتر، به طور متوسط چند درصد از سگ‌هایی که جمع‌آوری می‌شوند، آلوده و بیمار هستند؟
کرمی: اکثر سگ‌هایی که بدون کنترل بهداشتی هستند، آلودگی‌های انگلی و عمومی یا بیماری‌های مشترک بین انسان و دام را دارند. به طور کلی حدود ٨٠ تا ٨٥ درصد سگ‌های جمع‌آوری شده، آلوده به یکی از انواع بیماری‌ها مشترک بین انسان و حیوان یا بیماری‌های انگلی و عفونی و... هستند.
یعنی ممکن است این سگ‌ها به یکی از ویروس‌ها و بیماری‌هایی آلوده باشند که برای انسان‌ها خطرناک است و بتواند به انسان منتقل شود؟
کرمی: بله. اکثر آنها مبتلا به چنین بیماری‌هایی هستند.
در بین سگ‌هایی که جمع‌آوری می‌کنید، تقریباً چند درصد آنها با مرگ ترحم‌آمیز کشته می‌شوند؟
کرمی: نزدیک ٣٠ تا٤٠ درصد آنها حاوی بیماری‌های خطرناکی هستند یا بیماری‌های خونی و مسری و پوستی دارند که واقعا از لحاظ اقتصادی و بهداشتی برای شهر، مفید فایده نیستند و حتی خطرناکند.
به طور متوسط ماهیانه چند سگ را جمع‌آوری می‌کنید؟
پورمحمدی: در مجموع در طول روز کاری‌شان (یعنی حدود ساعت ٤ تا ٩ صبح)، روزی ٣٠ تا ٤٠ سگ یا ماهیانه حدود ٨٠٠ سگ را جمع‌آوری می‌کنیم.
با این اقداماتی که انجام داده‌اید، آمار سگ‌ها کاهش پیدا نکرده است؟
پورمحمدی: ببینید، از آنجایی‌که این سگ‌ها از شهرها و مناطق اطراف تهران به حاشیه‌های پایتخت می‌آیند، نمی‌توان آمار موثقی در این مورد ارایه داد. ولی مسلم این است که از زمانی که سگ‌ها را با اسلحه می‌کشتند تا امروزی که ما آنها را بی‌هوش می‌کنیم، راندمان کاری ما پایین آمده است.
به طوری که اگر مثلا آن زمان هر تیم ما روزی ٢٠ سگ را از بین می‌بردند، امروز هر تیم تنها می‌توانند ٣ تا ٤ سگ را بی‌هوش و منتقل کنند.
یعنی شما نظارتی روی سگ‌های نگهبان کارگاه‌ها و صنایع ندارید؟
پورمحمدی: تا الان این نظارت نبوده است. اما الان براساس بند ١٥ ماده ٥٥ قانون شهرداری‌ها که شهرداری را مکلف به رصد و کنترل بیماری‌های قابل انتقال از طریق حیوانات کرده و همچنین بند ٢٠ ماده ٥٥ قانون شهرداری‌ها که آن هم برجلوگیری از آلودگی‌های زیست محیطی توسط شهرداری تاکید می‌کند، به بخش‌های ساماندهی مشاغل مناطق ابلاغ شده تا کارگاه‌ها و صنایع و باغ‌هایی که سگ‌های نگهبان دارند، شناسایی شوند. بعد از این مرحله به صاحب سگ، یک اخطار اولیه داده می‌شود و رسما به وی اعلام می‌شود اگر می‌خواهید سگ خود را نگهداری کنید، باید هم وی را برای معاینه به یکی از مراکز معتبر دامپزشکی ببرید و بعدها هم معاینات دوره‌ای آن را تکرار کنید و هم اینکه باید عقیم‌شان کنید، برای آنها شناسنامه بگیرید و در شهرداری پرونده برای‌شان تشکیل دهید. این افراد باید طی یک بازه مشخص زمانی برای تشکیل پرونده برای سگ‌های‌شان اقدام کنند و گرنه سگ‌ها را از آنها می‌گیریم
این ١٠ خودرو چطور تمام مناطق تهران را پوشش می‌دهند ؟
پورمحمدی: اصولاً سگ‌های ولگرد، در مناطق حاشیه‌ای و حریم تهران وجود دارند.
وقتی سگی را می‌بینید، چطور آن را شکار می‌کنید؟
پورمحمدی: در هر ماشین دو نفر از اعضای تیم جمع‌آوری سگ‌ها وجود دارند که هر دو می‌توانند با بلوپایپ یا اسلحه بی‌هوشی شلیک کنند. وقتی همکاران ما سگی را می‌بینند، با تجربه‌ای که دارند از یک فاصله مشخص ٣٠-٤٠ متری به آن، ماده بی‌هوشی را شلیک می‌کنند. بعد از اصابت سرنگ بی‌هوشی، حدود یک دقیقه طول می‌کشد تا سگ بی‌هوش شود. بعد از اینکه سگ پس از طی چند صد متر به زمین می‌افتد همکاران ما با احتیاط کامل به آن نزدیک می‌شوند و سگ را به درون وانت حمل می‌کنند و به محل‌هایی که برای نگهداری آنها در نظر گرفته شده منتقل می‌شوند.
و بعد چه سرنوشتی در انتظار این سگ‌هاست؟
پورمحمدی: بعد از انتقال به مراکزی که برای آنها در نظر گرفته شده، ابتدا معاینه می‌شوند تا ببینند کدام یک سالم‌اند و کدام‌یک به انواع بیماری‌های رایج بین سگ‌ها مبتلا هستند. بعد از جدا شدن سگ‌های سالم از سگ‌های بیمار، اگر پزشک گروه تشخیص دهد که بیماری سگ خطرناک یا قابل انتقال و مسری یا لاعلاج است، به شیوه مرگ با ترحم، آن را می‌کشند و اگر غیر از این باشد، عقیم می‌شود و برایش شناسنامه‌ای تهیه می‌شود و به کسانی که به دنبال سگ‌های نگهبان می‌گردند، واگذار می‌شوند.
به این سگ‌ها آموزش هم می‌دهید؟
پورمحمدی: خیر. آموزش آنها با خود مالک جدیدشان خواهد بود. ما فقط یک مرکز نگهداری موقت هستیم.
یعنی این سگ‌ها اینقدر طرفدار دارند؟
پورمحمدی: بله. بسیاری از مالکین باغ‌ها و کارگاه‌های صنعتی یا کارخانه‌ها و... مایلند که در کنار نگهبان‌هایی که دارند، از سگ‌ها نیز کمک بگیرند. البته از آنها تعهد می‌گیریم که باید سگ را برای معاینه به مراکز معتبر دامپزشکی ببرند و حتی اگر از آنها راضی نبودند و آنها را نخواستند می‌توانند دوباره آنها را به ما تحویل دهند.
بگذارید سوالی هم از آقای دکتر کرمی بکنیم. آقای دکتر، به طور متوسط چند درصد از سگ‌هایی که جمع‌آوری می‌شوند، آلوده و بیمار هستند؟
کرمی: اکثر سگ‌هایی که بدون کنترل بهداشتی هستند، آلودگی‌های انگلی و عمومی یا بیماری‌های مشترک بین انسان و دام را دارند. به طور کلی حدود ٨٠ تا ٨٥ درصد سگ‌های جمع‌آوری شده، آلوده به یکی از انواع بیماری‌ها مشترک بین انسان و حیوان یا بیماری‌های انگلی و عفونی و... هستند.
یعنی ممکن است این سگ‌ها به یکی از ویروس‌ها و بیماری‌هایی آلوده باشند که برای انسان‌ها خطرناک است و بتواند به انسان منتقل شود؟
کرمی: بله. اکثر آنها مبتلا به چنین بیماری‌هایی هستند.
در بین سگ‌هایی که جمع‌آوری می‌کنید، تقریباً چند درصد آنها با مرگ ترحم‌آمیز کشته می‌شوند؟
کرمی: نزدیک ٣٠ تا٤٠ درصد آنها حاوی بیماری‌های خطرناکی هستند یا بیماری‌های خونی و مسری و پوستی دارند که واقعا از لحاظ اقتصادی و بهداشتی برای شهر، مفید فایده نیستند و حتی خطرناکند.
به طور متوسط ماهیانه چند سگ را جمع‌آوری می‌کنید؟
پورمحمدی: در مجموع در طول روز کاری‌شان (یعنی حدود ساعت ٤ تا ٩ صبح)، روزی ٣٠ تا ٤٠ سگ یا ماهیانه حدود ٨٠٠ سگ را جمع‌آوری می‌کنیم.
با این اقداماتی که انجام داده‌اید، آمار سگ‌ها کاهش پیدا نکرده است؟
پورمحمدی: ببینید، از آنجایی‌که این سگ‌ها از شهرها و مناطق اطراف تهران به حاشیه‌های پایتخت می‌آیند، نمی‌توان آمار موثقی در این مورد ارایه داد. ولی مسلم این است که از زمانی که سگ‌ها را با اسلحه می‌کشتند تا امروزی که ما آنها را بی‌هوش می‌کنیم، راندمان کاری ما پایین آمده است.
به طوری که اگر مثلا آن زمان هر تیم ما روزی ٢٠ سگ را از بین می‌بردند، امروز هر تیم تنها می‌توانند ٣ تا ٤ سگ را بی‌هوش و منتقل کنند.
یعنی شما نظارتی روی سگ‌های نگهبان کارگاه‌ها و صنایع ندارید؟
پورمحمدی: تا الان این نظارت نبوده است. اما الان براساس بند ١٥ ماده ٥٥ قانون شهرداری‌ها که شهرداری را مکلف به رصد و کنترل بیماری‌های قابل انتقال از طریق حیوانات کرده و همچنین بند ٢٠ ماده ٥٥ قانون شهرداری‌ها که آن هم برجلوگیری از آلودگی‌های زیست محیطی توسط شهرداری تاکید می‌کند، به بخش‌های ساماندهی مشاغل مناطق ابلاغ شده تا کارگاه‌ها و صنایع و باغ‌هایی که سگ‌های نگهبان دارند، شناسایی شوند. بعد از این مرحله به صاحب سگ، یک اخطار اولیه داده می‌شود و رسما به وی اعلام می‌شود اگر می‌خواهید سگ خود را نگهداری کنید، باید هم وی را برای معاینه به یکی از مراکز معتبر دامپزشکی ببرید و بعدها هم معاینات دوره‌ای آن را تکرار کنید و هم اینکه باید عقیم‌شان کنید، برای آنها شناسنامه بگیرید و در شهرداری پرونده برای‌شان تشکیل دهید. این افراد باید طی یک بازه مشخص زمانی برای تشکیل پرونده برای سگ‌های‌شان اقدام کنند و گرنه سگ‌ها را از آنها می‌گیریم
نظر دهید