اداره کل دامپزشکی استان تهران

مقابله با اسهال و ناراحتی های گوارشی

از چه نوع مواد غذایی باید دوری کنیم؟

غذاهای سرخ کردنی: مولد اسهال

غذاهایی که با روغن سرخ شده اند مقدار زیادی چربی دارند که این امر در نهایت اسهال را به وجود می آورد. سس های چرب، کره و دسرهای خامه ای نیز این مشکل را به وجود خواهند آورد. غذاها را به جای سرخ کردن کباب کنید و یا آن ها را به شیوه هایی غیر از سرخ کردن مانند آب پز و بخارپز طبخ نمایید.

مرکبات: ناراحتی های روده

چون مرکبات غنی از فیبر هستند می توانند در بعضی افراد، ناراحتی های گوارشی ایجاد نمایند. از این نوع میوه ها مثل پرتقال و نارنگی و سایر مرکبات به اندازه مناسب و نه زیاد از حد استفاده نمایید.

قند مصنوعی: اسهال و درد گوارشی

جویدن زیاد از حد آدامسی که فاقد قند طبیعی و دارای سوربیتول است می تواند اسهال و درد شکم را ایجاد نماید. خوردن بیش از 50 گرم سوربیتول در طول یک شبانه روز می تواند در شما دردهای گوارشی را بروز دهد. این توضیح فقط در مورد آدامس نیست. خوردن هر ماده غذایی که دارای این شیرین کننده مصنوعی است، مولد مشکل گوارشی است. دلیلش هم این است که دستگاه گوارش ما قادر به هضم این ماده نیست.

استفاده بیش از حد از فیبر: گاز و نفخ

غذاهایی که غنی از فیبر هستند ( مثل دانه های خوراکی، میوه و سبزیجات ) برای  دستگاه گوارش مفید هستند. اما مشکل از آن جایی آغاز می شود که شما مقدار زیادی از آن ها را مصرف نمایید. در این زمان است که دستگاه گوارشتان دچار مشکل می شود و مقدار زیادی گاز تولید می کند. راهکار موثر برای جلوگیری از این مشکل این است که شما به تدریج و آرام آرام مقدار مصرفی دانه ها و سبزیجاتی که غنی از فیبر هستند را افزایش دهید.

حبوبات: گاز و نفخ

دانه های حبوبات معمولا منبع نفخ هستند. این مواد دارای نوع خاصی قند غیر قابل هضم هستند ( سلولز) که می تواند در دستگاه گوارش انسان گاز زیادی تولید کند. بدن آدمی فاقد آنزیم هایی است که بتواند سلولز را تجزیه کند پس باکتری هایی که در دستگاه گوارش ما وجود دارند این وظیفه مهم و مفید را به عهده گرفتند. فقط تنها مشکل این باکتری ها این است که در حین فعالیت خود، گاز هایی را متصاعد می کنند که در نهایت این گاز ها منجر به نفخ معده و روده می شوند. برای جلوگیری از این مشکلات به شما پیشنهاد می کنیم که قبل از مصرف، حتما این دانه ها را حدود 4 ساعت در آب بگذارید و خیس کنید.

کلم و خانواده آن: نفخ و ناراحتی های گوارشی

کلم گل، بروکلی، کلم برگ و سایر اعضای تیره کلم ها همان ماده ای را دارند که دانه های حبوبات را نفخ دار می کنند. همچنین، به دلیل وجود فیبر زیاد خوردن کلم زیاد، گوارش آن را دشوارتر خواهد کرد. توجه داشته باشید که پختن کلم می تواند این مشکل را تا حد زیادی برطرف سازد.

فروکتوز: اسهال، درد گوارشی و نفخ

گوارش غذاهایی که با فروکتوز شیرین شده اند ( مانند برخی نوشابه ها، شکلات ها، آب میوه ها و شیرینی جات) برای بعضی از افراد دشوار است که در نهایت منجر به اسهال، نفخ و درد گوارشی می شود.

غذاهای ادویه دار: سوزش معده و سوءهاضمه

بعضی از افراد پس از مصرف غذاهایی که دارای ادویه هستند دچار سوءهاضمه و سوزش معده می شوند، مخصوصا پس از یک وعده غذایی بزرگ. برخی تحقیقات نشان داده اند که یکی از مواد موجود در فلفل قرمز به نام کپسایسین می تواند منجر به سوزش معده شود.   

محصولات لبنی: مشکلات گوارشی حاصل از لاکتوز

اگر پس از مصرف لبنیات از جمله شیر، ماست و دوغ حالت اسهال و نفخ پیدا می کنید معلوم می شود که شما با لاکتوز (قند موجود در شیر و لبنیات) نمی توانید مدارا کنید. این حالت زمانی پیش می آید که بدن شما به میزان لازم آنزیم تجزیه کننده لاکتوز  (لاکتاز) را ندارد. همانطور که می دانید، لاکتوز قندی است که در شیر و یا سایر محصولات لبنی وجود دارد. برای جلوگیری از این مشکلات، به شما پیشنهاد می کنیم که مصرف خود را محدود کنید. راه دیگری نیز وجود دارد و آن این است که قرص حاوی لاکتاز مصرف نمایید.

نعناع: رفلاکس اسید و سوزش معده

ممکن است که نام نعناع برای شما جذاب به نظر آید. علاوه بر این، نعناع می تواند ماهیچه های فوقانی شکم شما را آرام کند. اما این ماده می تواند باعث بازگشت مواد غذایی و اسید معده به مری شود و در نهایت سوزش معده به وجود آید. از مواد غذایی دیگری که این مشکل را به وجود می آورند می توان به قهوه و شکلات اشاره کرد. متخصصان تغذیه پیشنهاد می کنند که با یادگیری عوامل موثر، از بازگشت محتویات معده به مری جلوگیری کنیم. از جمله این راهکارها، می توان به کاهش وزن، خوردن مقدار کمتری غذا در هر وعده  و نخوابیدن بلافاصله پس از خوردن غذا اشاره کرد.

مقابله با اسهال

اسهال و استفراغ می تواند باعث از دست رفتن آب بدن شود، پس نخستین کار این است که به مقدار بیشتری آب و سایر مایعات استفاده کنید. برای اینکه گوارش آرام تر و بهتری داشته باشید به جای مصرف غذاهای چرب و ادویه دار بهتر است که از غذاهای ساده استفاده کنید اما پس از اینکه مطمئن شدید نشانه های مشکل برطرف شده (پس از 24-48 ساعت) به رژیم غذایی سابق خود بازگردید تا تمامی مواد مورد نیاز بدن تامین شود.

دانه جو: دانه ای مفید برای پیشگیری از اسهال

اگرچه تمامی غذاهای دارای فیبر، برای سیستم گوارشی انسان مفید هستند، اما فیبرهایی که از گیاهانی مثل جو، گندم و سایر دانه ها به دست می آیند برای جلوگیری از اسهال بسیار مفیدند.