سرفه مزمن را نادیده نگیرید
سرفه از آن دست عوارضی است كه معمولا رهایی از آن به دنبال سرماخوردگیهای ویروسی و میكروبی سخت است. گرچه درمان این عارضه طولانیتر از دیگر عوارض معمول سرماخوردگی است، اما در صورت افزایش زمان سرفه بیش از سه هفته و تداوم آن تا هشت هفته باید علت مزمنشدن سرفه را پیگیری كرد. البته نباید فراموش كرد برخی بیماری ها اصولا با سرفه طولانی همراه است؛ بیماری هایی چون آسم، سینوزیت، آلرژی های فصلی، بازگشت غذا از مری به معده، تماس با دود سیگار، وجود جسم خارجی در ریه، نوعی نقص ایمنی، اختلالات و تومورهای ریه و مصرف بعضی از داروها.
اما به گفته دكتر فریبا شیروانی، فوق تخصص بیماری های عفونی، توجه به مزمن شدن سرفه و یافتن عامل آن در گروه های آسیب پذیر بویژه كودكان بسیار اهمیت دارد، زیرا رهایی از سرفه ناشی از عفونت در كودكانی كه به طور مكرر دچار عفونت های دستگاه تنفسی و سرفه حاد می شوند، براحتی ممكن نخواهد بود. این عضو هیات علمی دانشگاه می افزاید: اگر این سرفه ها شدید و با مشكلات خواب و فعالیت های معمول زندگی و تغذیه همراه نباشد و در طول زمان كاهش پیدا كند، می توان نسبت به آن نگرانی كمتری داشت، ولی با وجود این، بررسی مشكل در این دسته بیماران نیز پیشنهاد می شود. در بیمارانی كه سرفه همراه با استفراغ یا خروج چرك غلیظ باشد، در طول شب تداوم یابد، با خروج خون از ریه همراه باشد یا همراه با تب طولانی، عرق، كاهش وزن و اختلال تنفسی باشد، بررسی عوامل موثر در مزمن شدن سرفه ضروری است.
زمان لازم برای درمان سرفه های معمولی
در عفونت های معمولی دستگاه تنفسی، مدت زمان سرفه در حد 10 تا 14 روز بوده و كاهش شدت سرفه طی این مدت، نشانه بهبود و پاسخ به درمان است. به بیان دیگر، معمولا مدت درمان حدود هفت تا ده روز است.
پس تداوم سرفه در چه شرایطی و با همراه شدن با چه عوارض دیگری مزمن و خطرناك تلقی می شود؟
دكتر شیروانی در پاسخ می گوید: در صورت تشدید سرفه طی درمان، پاسخ ندادن به درمان دارویی، همراه شدن با تنگی نفس و تغییر صداهای تنفسی هنگام دم و بازدم، همراه شدن با تپش قلب شدید، ناتوانی در انجام فعالیت های فیزیكی، خروج خلط خونی هنگام سرفه، كاهش وزن و عرق شبانه همراه با سرفه، تب طولانی و كاهش شدید اشتها و ایجاد علائم دیگر مانند ضایعات جلدی و بزرگ شدن كبد و طحال و غدد لنفاوی، سرفه خطرناك تلقی می شود.
عواقب بی توجهی به درمان
گرچه عوارضی چون ایجاد درد در دیواره قفسه سینه و دیواره شكم، بی اختیاری ادرار و خستگی همراه با سرفه از شیوع زیادی برخوردار است، اما بی توجهی به یافتن علت مزمن شدن سرفه و درمان آن می تواند عوارض بسیار خطرناك تری را برای بیمار همراه داشته باشد. دكتر شیروانی با اشاره به این عوارض توضیح می دهد: بعضی وقت ها حملات سرفه می تواند سبب سنكوپ شود كه این موضوع می تواند در اثر فشار داخل قفسه سینه و كاهش و اختلال خونرسانی به قلب صورت بپذیرد. حتی در صورت بروز سرفه های شدید و طولانی به دلیل افزایش فشار عروق وریدی ممكن است خونریزی های نقطه ای در ناحیه سر و صورت نیز رخ دهد. در برخی موارد نیز سرفه می تواند سبب شكستگی دنده شود.
سرفه هایی كه خبر از سینوزیت می دهد
به گفته دكتر شیروانی در بیماری سینوزیت، سرفه می تواند در طول شب و روز ادامه داشته باشد كه معمولا بعد از خواب شبانه به دلیل افزایش میزان ترشحات در سینوس و پشت حلق، این نوع سرفه ها همراه با خروج خلط صبحگاهی رخ می دهد و ممكن است در كودكان همراه با استفراغ و ترشحات خلطی باشد. در بیماران مبتلا به سینوزیت، دردی هنگام لمس صورت و گونه ها احساس می شود و هنگام خم شدن به جلو نیز احساس سنگینی در سر رخ می دهد.
شما مبتلا به آسم هستید
بسیاری می دانند سرفه هایی كه با فعالیت تشدید شود و در سرما شدت آن افزایش یابد در بیماران آسمی شایع است. دكتر شیروانی می گوید: در مبتلایان به آسم، سرفه ها ممكن است با تنگی نفس همراه باشد كه با سرماخوردگی شدت می یابد. همچنین حملات سرفه هنگام شب تشدید می شود و مواجهه با مواد آلرژی زا شدت آن را افزایش می دهد.
یافتن رد سرفه ها در اختلالات معده
در كودكانی كه از زمان تولد، بعد از شیر خوردن در فاصله ای كوتاه، استفراغ های جهنده می كنند و دچارعفونت های مكرر تنفسی می شوند یا بعد و در حین شیر خوردن سرفه می كنند باید رد سرفه ها را در اختلالات گوارشی جستجو كرد. دكتر شیروانی در این ارتباط توضیح می دهد: كودكانی كه سابقه تولد زودتر از موعد یا حساسیت به پروتئین شیر گاو همراه با ضایعات جلدی و علائم تنفسی دارند یا دچار اختلالات ساختمانی دستگاه تنفسی هستند، احتمال بروز رفلاكس بعد از تولد بسیار زیاد است. در این كودكان، مری نیز ممكن است دچار التهاب و باعث حملات حركت سر شیرخوار به عقب شود. همچنین این كودكان افزایش وزن پیدا نمی كنند. سرفه های مكرر در این كودكان را باید در رفلاكس معده جستجو كرد.
موثرترین روش های خانگی درمان سرفه
متخصصان به دنبال بررسی های خود، رعایت نكات زیر را به منظور درمان خانگی سرفه پیشنهاد می كنند:
ـ مصرف جوشانده گل ختمی، آویشن و جوشانده و دمكرده زنجبیل همراه عسل و لیمو و دمكرده عناب از جمله گیاهان دارویی است كه برای كاهش یا درمان سرفه های شدید موثر است.
ـ از خوردن مایعات سرد بخصوص پس از خواب باید خودداری كرد و بهتر است از مصرف غذاهای سرخ شده و با تركیبات اسیدی مثل ترشی در زمانی كه فرد دچار سرفه است، خودداری شود.
ـ غذاهای ملین مثل حریره، آش كدو و میوه های پخته شده ومصرف آش سبزی و سوپ سبزیجات حاوی گشنیز، جعفری و اسفناج برای تسكین سرفه موثر است.
ـ حریره بادام را نیز می توان به عنوان نرم كننده سینه و كاهش سرفه مصرف كرد. توصیه می شود از بخور استفاده شود تا هوا مرطوب شده و مشكلات تنفسی كمتر شود.
ـ در صورت آلودگی هوا پیشنهاد می شود به شست وشوی بینی و انجام بخور با آب ساده بعد از بازگشت به منزل مبادرت شود و در صورت ابتلا به سینوزیت و آلرژی باید درمان لازم انجام و از مواجهه با هوای سرد و دود سیگار و خوردن مایعات سرد و محرك اجتناب شود.
اما به گفته دكتر فریبا شیروانی، فوق تخصص بیماری های عفونی، توجه به مزمن شدن سرفه و یافتن عامل آن در گروه های آسیب پذیر بویژه كودكان بسیار اهمیت دارد، زیرا رهایی از سرفه ناشی از عفونت در كودكانی كه به طور مكرر دچار عفونت های دستگاه تنفسی و سرفه حاد می شوند، براحتی ممكن نخواهد بود. این عضو هیات علمی دانشگاه می افزاید: اگر این سرفه ها شدید و با مشكلات خواب و فعالیت های معمول زندگی و تغذیه همراه نباشد و در طول زمان كاهش پیدا كند، می توان نسبت به آن نگرانی كمتری داشت، ولی با وجود این، بررسی مشكل در این دسته بیماران نیز پیشنهاد می شود. در بیمارانی كه سرفه همراه با استفراغ یا خروج چرك غلیظ باشد، در طول شب تداوم یابد، با خروج خون از ریه همراه باشد یا همراه با تب طولانی، عرق، كاهش وزن و اختلال تنفسی باشد، بررسی عوامل موثر در مزمن شدن سرفه ضروری است.
زمان لازم برای درمان سرفه های معمولی
در عفونت های معمولی دستگاه تنفسی، مدت زمان سرفه در حد 10 تا 14 روز بوده و كاهش شدت سرفه طی این مدت، نشانه بهبود و پاسخ به درمان است. به بیان دیگر، معمولا مدت درمان حدود هفت تا ده روز است.
پس تداوم سرفه در چه شرایطی و با همراه شدن با چه عوارض دیگری مزمن و خطرناك تلقی می شود؟
دكتر شیروانی در پاسخ می گوید: در صورت تشدید سرفه طی درمان، پاسخ ندادن به درمان دارویی، همراه شدن با تنگی نفس و تغییر صداهای تنفسی هنگام دم و بازدم، همراه شدن با تپش قلب شدید، ناتوانی در انجام فعالیت های فیزیكی، خروج خلط خونی هنگام سرفه، كاهش وزن و عرق شبانه همراه با سرفه، تب طولانی و كاهش شدید اشتها و ایجاد علائم دیگر مانند ضایعات جلدی و بزرگ شدن كبد و طحال و غدد لنفاوی، سرفه خطرناك تلقی می شود.
عواقب بی توجهی به درمان
گرچه عوارضی چون ایجاد درد در دیواره قفسه سینه و دیواره شكم، بی اختیاری ادرار و خستگی همراه با سرفه از شیوع زیادی برخوردار است، اما بی توجهی به یافتن علت مزمن شدن سرفه و درمان آن می تواند عوارض بسیار خطرناك تری را برای بیمار همراه داشته باشد. دكتر شیروانی با اشاره به این عوارض توضیح می دهد: بعضی وقت ها حملات سرفه می تواند سبب سنكوپ شود كه این موضوع می تواند در اثر فشار داخل قفسه سینه و كاهش و اختلال خونرسانی به قلب صورت بپذیرد. حتی در صورت بروز سرفه های شدید و طولانی به دلیل افزایش فشار عروق وریدی ممكن است خونریزی های نقطه ای در ناحیه سر و صورت نیز رخ دهد. در برخی موارد نیز سرفه می تواند سبب شكستگی دنده شود.
سرفه هایی كه خبر از سینوزیت می دهد
به گفته دكتر شیروانی در بیماری سینوزیت، سرفه می تواند در طول شب و روز ادامه داشته باشد كه معمولا بعد از خواب شبانه به دلیل افزایش میزان ترشحات در سینوس و پشت حلق، این نوع سرفه ها همراه با خروج خلط صبحگاهی رخ می دهد و ممكن است در كودكان همراه با استفراغ و ترشحات خلطی باشد. در بیماران مبتلا به سینوزیت، دردی هنگام لمس صورت و گونه ها احساس می شود و هنگام خم شدن به جلو نیز احساس سنگینی در سر رخ می دهد.
شما مبتلا به آسم هستید
بسیاری می دانند سرفه هایی كه با فعالیت تشدید شود و در سرما شدت آن افزایش یابد در بیماران آسمی شایع است. دكتر شیروانی می گوید: در مبتلایان به آسم، سرفه ها ممكن است با تنگی نفس همراه باشد كه با سرماخوردگی شدت می یابد. همچنین حملات سرفه هنگام شب تشدید می شود و مواجهه با مواد آلرژی زا شدت آن را افزایش می دهد.
یافتن رد سرفه ها در اختلالات معده
در كودكانی كه از زمان تولد، بعد از شیر خوردن در فاصله ای كوتاه، استفراغ های جهنده می كنند و دچارعفونت های مكرر تنفسی می شوند یا بعد و در حین شیر خوردن سرفه می كنند باید رد سرفه ها را در اختلالات گوارشی جستجو كرد. دكتر شیروانی در این ارتباط توضیح می دهد: كودكانی كه سابقه تولد زودتر از موعد یا حساسیت به پروتئین شیر گاو همراه با ضایعات جلدی و علائم تنفسی دارند یا دچار اختلالات ساختمانی دستگاه تنفسی هستند، احتمال بروز رفلاكس بعد از تولد بسیار زیاد است. در این كودكان، مری نیز ممكن است دچار التهاب و باعث حملات حركت سر شیرخوار به عقب شود. همچنین این كودكان افزایش وزن پیدا نمی كنند. سرفه های مكرر در این كودكان را باید در رفلاكس معده جستجو كرد.
موثرترین روش های خانگی درمان سرفه
متخصصان به دنبال بررسی های خود، رعایت نكات زیر را به منظور درمان خانگی سرفه پیشنهاد می كنند:
ـ مصرف جوشانده گل ختمی، آویشن و جوشانده و دمكرده زنجبیل همراه عسل و لیمو و دمكرده عناب از جمله گیاهان دارویی است كه برای كاهش یا درمان سرفه های شدید موثر است.
ـ از خوردن مایعات سرد بخصوص پس از خواب باید خودداری كرد و بهتر است از مصرف غذاهای سرخ شده و با تركیبات اسیدی مثل ترشی در زمانی كه فرد دچار سرفه است، خودداری شود.
ـ غذاهای ملین مثل حریره، آش كدو و میوه های پخته شده ومصرف آش سبزی و سوپ سبزیجات حاوی گشنیز، جعفری و اسفناج برای تسكین سرفه موثر است.
ـ حریره بادام را نیز می توان به عنوان نرم كننده سینه و كاهش سرفه مصرف كرد. توصیه می شود از بخور استفاده شود تا هوا مرطوب شده و مشكلات تنفسی كمتر شود.
ـ در صورت آلودگی هوا پیشنهاد می شود به شست وشوی بینی و انجام بخور با آب ساده بعد از بازگشت به منزل مبادرت شود و در صورت ابتلا به سینوزیت و آلرژی باید درمان لازم انجام و از مواجهه با هوای سرد و دود سیگار و خوردن مایعات سرد و محرك اجتناب شود.
نظر دهید