این بیماری در زمستان تشدید می شود
كشور ما در منطقهای معتدل قرار دارد. این امر باعث میشود، گیاهان در تمام فصلهای سال گردهافشانی كنند. این گرده افشانی گیاهان با همه زیباییها و سبزیهایش گاه برای برخی انسانها زیانآور و كاهشدهنده كیفیت زندگی آنهاست. آلرژیهای فصلی از مهمترین بیماریهاست كه در پاییز شدت مییابد، زیرا علاوه بر چرخه گردهافشانی گیاهان، سرما و آلودگی هوا نیز تشدید مییابد. این مساله باعث میشود بیمارانی كه دچار حساسیت هستند، بیماریشان تشدید شود.
كورتون مانند شمشیر دو لبه عمل می كند.
آلودگی هوا به پایداری آلرژن ها كمك می كند
پدیده جابه جایی هوا در فصل سرما اتفاق می افتد یعنی هوای سرد و متراكم نزدیك به سطح زمین انباشته می شود و آلاینده ها نیز در سطح پایین و با تراكم بالا قرار می گیرند. استنشاق این هوا باعث می شود بیماران علامت دار شوند. آلاینده ها علاوه بر این كه روی مجاری تنفسی اثر می گذارند، باعث شروع پاسخ های التهابی می شوند و این التهاب باعث آزادشدن واسطه های شیمیایی می شود كه بر قسمت های مختلف بدن بخصوص قلب و ریه تاثیر می گذارد، بیمار را در معرض خطر قرار می دهد و احتمال بستری شدن در این فصل و حتی مرگ و میر بیماران را بالا می برد. پس لازم است بیماران قلبی، ریوی، اطفال و افراد مسن مراقب خود باشند و از رفت و آمد بی موقع در اماكن عمومی و محیط های باز خودداری كنند.
آلاینده ها كمك می كنند پایداری آلرژن ها در محیط بیشتر شود و گرده ها با آلاینده ها مخلوط شده، غلظت بیشتری پیدا كند. ضمن این كه ذرات جدید به وجود آمده در هوا، در معرض نور آفتاب قرار گرفته، تغییرات فتوشیمیایی در آنها اتفاق می افتد و این ذرات تغییر شكل یافته خاصیت حساسیت زایی را بالا می برند. كسانی كه به طور ذاتی به گرده ها حساسیت دارند، در این شرایط بیماری شان شدت می یابد.
حساسیت چرا؟
حساس شدن بدن به آلرژن ها به دلیل حساس شدن سیستم ایمنی بدن به یك ماده خاص است. البته بدن انسان باید چند بار در معرض ماده خاص قرار گیرد تا علامت دار شود. در كودكان كمتر از دو سال، آلرژی های تنفسی را مشاهده نمی كنیم. علت هم این است كه تماس وجود ندارد. وجود حساسیت در بدن به چندبار تماس با ماده آلرژن نیاز دارد.
گرده زدایی از محیط
توصیه هایی برای جلوگیری از تماس با گرده ها وجود دارد. گرچه نمی توان به طور مطلق این ذرات را از محیط حذف كرد ولی می توان میزان آنها را به حداقل رساند. بیماران بهتر است در این فصل كمتر از منزل خارج شوند یا اگر در محیط باز حضور می یابند از ماسك استفاده كنند. گرده ها درشت هستند و از ماسك عبور نمی كنند. ماسك كمك زیادی به این نوع بیماران می كند. بیماران می توانند میزان گرده را در منزل و محیط كار كاهش دهند. این كار با بستن پنجره ها عملی است. همچنین از خشك كردن لباس ها یا ملحفه ها در محیط باز خودداری كنند، زیرا گرده ها روی لباس می نشینند و در تماس مستقیم با بیمار قرار می گیرند. اگر به پارك می روند، وقتی وارد منزل می شوند، دوش بگیرند و داخل بینی را شست وشو دهند.
دارودرمانی
كسانی كه قبلاً دچار آلرژی بوده اند، لازم است پیش از آغاز این فصل، درمان را شروع كنند. این كار باعث می شود بیمار دوز كمتری از دارو را در فصل پاییز استفاده كند. در بیمارانی كه با دوز كم دارو می گرفتند و علائمشان شدید شده، باید دوز دارو را بالاتر ببرند. بیماران آسماتیك حتما باید دوز بالای دارویی دریافت كنند. تزریق واكسن آنفلوآنزا برای این گروه توصیه می شود.
داروهای پرعارضه
برای درمان آلرژی، تنها راه مصرف كورتیكواستروئیدهاست. برای كاهش عارضه آن سعی شده دارویی تجویز شود كه به بافت هدف برسد. مثلا برای آلرژی بینی، اسپری بینی و در آسم، اسپری دهانی تجویز می شود. پزشكان حداقل دوز را به بیمار می دهند، اما برای تسكین بخشیدن به بیماران ناچارند چند دارو را با هم تجویز كنند و اغلب آنها نیز از مصرف زیاد دارو شكایت می كنند، ولی هدف نهایی به حداقل رساندن دوز كورتون است. درمان طولانی مدت و با دوز كم باعث می شود التهاب و نیاز به دوز بالا نیز كمتر شود.
اسپری دهانی در طولانی مدت می تواند موجب بروز برفك و گرفتگی صدا شود. (بعد از اسپری زدن، بیمار باید دهان را با آب شسته، ترشحات آن را خالی كند. اگر از محفظه های مخصوص این كار استفاده شود، دارو بتدریج وارد ریه می شود و داخل دهان رسوب نمی كند.) كورتون های بینی هم اگر بی رویه مصرف شود، ایجاد خشكی در مخاط می كند. اسپری نباید به دیواره بینی برخورد كند زیرا می تواند دیواره بینی را نازك كرده، باعث زخم یا حتی سوراخ شدن آن شود. بهتر است این كار با دست معكوس انجام شود یعنی با دست راست سوراخ چپ بینی و برعكس. این تكنیك كمك می كند اسپری كمتر با دیواره بینی برخورد كند. اسپری بینی می تواند فشار داخل كره چشم را بالا ببرد. بنابراین برای بیمارانی كه مبتلا به آب سیاه یا گلوكوم هستند، اسپری بینی تجویز نمی شود. قطره های چشمی كورتونی نیز باید كوتاه مدت و به دست متخصصان چشم تجویز شود. آمپول كورتون كه متاسفانه بین بیماران هم رایج است دوز بالایی دارد و عوارض سیستمیك مانند فشار خون بالا، قند خون بالا، تحریك سیستم ایمنی و پوكی استخوان را به همراه دارد. استفاده از آمپول كورتونی توصیه نمی شود.
كورتون مانند شمشیر دو لبه عمل می كند. كارایی بسیار بالایی دارد، ولی در عین حال پر از عارضه است.
بیماران آسمی چه علائمی دارند
گرده ها، اولین تحریك كننده ها هستند و از آنجا كه از طریق مجاری تنفسی وارد بدن می شوند، طبیعی است اولین تاثیر خود را روی مخاط تنفسی اعمال كنند. قطعا كسانی كه به آسم مبتلا هستند عوارض شدیدتری مانند خس خس سینه، نفس نفس، سرفه های خشك و طولانی مدت و تنگی نفس را نشان خواهند داد. همچنین عفونت های ویروسی موجود در هوا راه های هوایی را تحریك می كنند و باعث تنگی مجاری تنفسی می شوند. همه علائم دست به دست می دهد و بیمار علامت دار می شود. از دیگر علامت هایی كه دیده می شود، آلرژی در بینی و حلق و چشم هاست كه برای بیماران مشكل زا بوده، با عطسه، خارش بینی، خارش و قرمزی چشم و خارش و سوزش حلق نمایان می شود.
در این بیماران مسیر های هوایی بسته است و با نفوذ ویروس ها در این مجاری احتمال عفونت بیشتر می شود. در نتیجه، بروز بیماری هایی مانند سینوزیت های چركی و گوش درد چركی افزایش می یابد. بیماران معمولا ترشحات بی رنگ دارند ولی بتدریج رنگی (عفونی) می شود و بیمار دچار تب خواهد شد. بندرت تظاهرات پوستی را هم به علت وجود آلرژن ها می بینیم.
دكتر لیدا عطارد / فوق تخصص آسم و آلرژی
نظر دهید